Bramen en bottels
Bramen vol heerlijk sap en struiken vol rozenbottels. Wat een rijkdom! En dan heeft u ook al kunnen genieten van de bloei van bramen en bottels! In de tuin zijn sierplanten met culinaire meerwaarde ideaal. Steeds meer mensen zoeken die combinatie. Bramen zijn geweldig om van te snoepen, in desserts te verwerken of om sap en jam van te maken. Rozenbottels zijn heerlijk gekookt als zoete saus, in jams en compotes, om thee van te trekken en in ijs. Plant bramen beschut als leiplant tegen de schutting en zet bottelrozen gewoon tussen de sierplanten. Een aanwinst voor uw tuin en eettafel!
Bramen zijn ook rozen
Er zijn zoveel soorten bramen met vaak grote verschillen dat de indeling erg lastig is. Veel gecultiveerde bramen stammen af van Amerikaanse bramensoorten. De echte Europese bosbraam is Rubus fruticosus met hoekige stengels die in een grote boog groeien. Iedereen kent deze planten met hun grote stekels en heerlijke vruchten.
De vruchten bestaan uit een cluster kleine steenvruchten die rond een centrale kolf of spil zijn gegroepeerd. Ze beginnen groen, worden dan rood en, als ze rijp zijn, glanzend zwart. Kies uit rassen met gestekelde takken (bijv. ‘Himalaya’) of stekelloze (doornloze), zoals Rubus ‘Thornless Evergreen’, ‘Thornfree’, ‘Dirksen Thornless’ of ‘Smoothstem’.
Ze geven grote vruchten, ieder jaar kilo’s opbrengst en per ras verschilt de smaak van zoet tot friszuur. Proef en kies. Het is er nu de tijd voor (oogst van juli-augustus tot oktober).
Goede bottelrozen
De bekendste leveranciers van bottels (speciaal voor de productie van bottels) zijn vormen van de Japanse bottelroos of rimpelroos (Rosa rugosa) die het ook aan de kust goed doet. Deze roos trekt zich niets aan van zoute lucht.. Er zijn diverse variëteiten, zoals de wit bloeiende ‘Alba’, en hybriden met Rosa rugosa als een van de ouders, bijvoorbeeld de paarsroze ‘Fru Dagmar Hastrup’. Deze bottelrozen bloeien in juni-september.
De bottelrozen leveren bottels die wel 2 cm groot kunnen zijn, glad en kogelvormig tot platrond, oranjerood. Ook vogels zijn gek op deze bottels (vooral groenlingen!). Ook bij de Engelse of Austin rozen komen bottelproducenten voor, zoals de sterke, halfgevuld en roze bloeiende Rosa ‘Dapple Dawn’.
Kleur van bottels
De échte bottelroos (qua Nederlandse naam) heet Rosa villosa en komt uit Oost-Europa en de Kaukasus. Deze bottelroos heeft iets roodachtige, berijpte twijgen, grijsgroen, lichtbehaard blad en lichtrode, enkele bloemen in juni-juli. Al in augustus verschijnen de eerste bottels (groot en rood) aan deze tot 2 m hoge heester.
Nog een goede, tot 1,5 m hoge bottelroos: de eglantier (Rosa rubiginosa) met geurende, rode bloemen (juni-juli), naar frisse appels geurend blad en ronde, oranje bottels. Lang niet alle rozenbottels zijn (oranje)rood. Bij de Chinese roos (Rosa chinensis) worden ze blauwgroen, bij de duinroos (Rosa pimpinellifolia) zijn ze bruinzwart.
Soms zijn ze borstelig of behaard, zoals bij Rosa × damascena, of flesvormig zoals bij Rosa moyesii, peervormig (Rosa omeiensis) of eivormig (en donkerrood) (Rosa wichuraiana).
Verzorging
In pot gekweekte bramen en bottelrozen kunt u het hele jaar door planten. Bramen ca. 1,5 m uit elkaar planten. Bind de scheuten aan. Ze geven tot in oktober bramen. Snoei in de periode november-maart (raadpleeg een goed snoeiboek). Geef begin augustus nog een keer kalirijke mest. Bottelrozen tijdens de bloei rozenmest geven. In december-februari snoeien. In september-oktober bottels oogsten.
Tuintips voor augustus:
Pas op voor schimmelaantastingen nu het vochtiger wordt (dauw!)
Lavendel terugsnoeien
Pioenrozen worden niet graag verplant, maar als het moet, doe het dan nu
Het gazon voor de laatste keer bemesten
Nieuw gazon inzaaien
Coniferenhagen snoeien
Rozen op aantastingen controleren
Woekerende vijverplanten uitdunnen
Tuinkruiden oogsten om te drogen
Afgedragen scheuten bij frambozen wegnemen |
